Πέμπτη 28 Μαΐου 2020

157. Κανόνες και αρχές

Όταν ήμουν 18, δεν είχα ιδέα ποιος ή τι ήθελα να γίνω. Ετοιμαζόμουν να φύγω από το σπίτι μου,να αφήσω πίσω την επαρχιακή πόλη στην οποία μεγάλωσα και να αρχίσω το πανεπιστήμιο, και το μόνο πράγμα που ήξερα ήταν ότι το μέλλον ήταν αβέβαιο.

Πριν φύγω, προσπάθησα να καταπολεμήσω το άγχος μου για την αβεβαιότητα που με περίμενε με διάφορους τρόπους. Διάβασα ότι μπορούσα να βρω σχετικά με την σχολή μου, (τότε το ΕΜΠ), τα μαθήματα που με περίμεναν και ότι θεωρούσα θα με προετοίμαζε καλύτερα για την πρώτη μου χρονιά ως φοιτητής ενώ παράλληλα άκουγα τα καλύτερα λόγια σχετικά με τη σχολή μου και το αντικείμενο της και το λαμπρό μέλλον που θα μου εξασφάλιζε.

Στο τέλος, αυτό που με βοήθησε περισσότερο ήταν μια άσκηση που διάβασα σε ένα βιβλίο αυτοβοήθειας που σε προέτρεπε να πάρεις ένα χαρτί και να γράψεις "30 αξίες - οδηγούς" που θα σε καθοδηγούν στη ζωή σου. Οι περισσότερες από τις αξίες που έγραψα ήταν απλές και αφελείς όπως "Μάθε να αφήνεις τα πράγματα που δεν αξίζουν", "απλοποίησε τη ζωή σου" και μην "έχεις μυστικά". Σε ένα πρόσφατο ξεσκαρτάρισμα στο πατάρι του σπιτιού μου, βρήκα μέσα στο βιβλίο αυτό, τη λίστα με τις 30 αξίες-οδηγούς στη ζωή. Το κρατάω στα χέρια μου και το κοιτάζω αυτή τη στιγμή. Γιατί θεωρώ λοιπόν αφελείς αυτές τις αξίες;




Αρχικά, δεν ήξερα τότε ότι αυτά που έγραψα δεν ήταν αξίες, παρά μόνο κανόνες.

Η διαφορά ανάμεσα σε ένα κανόνα και μία αξία είναι ότι ο πρώτος απορρέει από τη δεύτερη. Οι αξίες δεν σπάνε. Δεν λυγίζουν. Είναι παγκόσμιες.. Όπως η βαρύτητα. Είτε πέσεις εσύ από ένα ουρανοξύστη είτε μια γάτα, είτε μια αντίκα το αποτέλεσμα δεν προβλέπεται να είναι καλό. Η βαρύτητα δεν κάνει εξαιρέσεις.

Για να τηρήσουμε και να επεξεργαστούμε τις αξίες-νόμους στη ζωή μας, χρειαζόμαστε τους κανόνες. "Μην πηδάς από ουρανοξύστες" είναι ένας καλός κανόνας που πιθανόν να σε προστατεύσει από αχρείαστες περιπέτειες. Σε αντίθεση με τις αξίες-νόμους στη ζωή μας, οι κανόνες "σπάνε" και αγνοούνται όλη την ώρα. Συχνά εμείς παραβαίνουμε τους κανόνες που έχουμε θέσει και ιδιαίτερα όταν είμαστε νεότεροι.

Τελικά, ωστόσο, ακόμη και οι καλύτεροι κανόνες έχουν ημερομηνία λήξης. Είναι μέρος του σχεδιασμού τους. Όταν δεν εξυπηρετούν πια μία λειτουργία, σπάνε, διαλύονται. "Μην τρέχεις πάνω από 60χλμ την ώρα", είναι ένας κανόνας που είναι χρήσιμος σε ένα κακοσχεδιασμένο, κακοφωτισμένο χωματόδρομο. Όταν όμως εισέλθεις στην εθνική οδό, ο κανόνας αυτός πρέπει να ανανεωθεί.

Αυτός είναι ο δεύτερος λόγος που η λίστα μου ήταν πρώιμη και "άγουρη". Στα 12 χρόνια από τότε που την έγραψα, έχω παραβεί κάθε ένα από τους κανόνες που εμπεριέχει. Και παρόλο αυτά, χαίρομαι που την έγραψα. Ξέρεις γιατί; Επειδή η ιδέα του να θέλω να ζω βάσει κάποιων κανόνων στη ζωή μου - μολονότι δεν ήξερα ποιοι κανόνες ή πως ή γιατί - ήταν αρκετό.

Δεν πειράζει που τελικά η λίστα δεν ήταν παντοτινή ή απαραίτητα χρήσιμη. Αυτό που μετρούσε ήταν ότι με έβαλε σε ένα μονοπάτι που με ανάγκασε να ψάχνω για κανόνες και αξίες-νόμους παντού και μπόρεσα να μάθω να διακρίνω τη διαφορά ανάμεσα τους και συνέχισα να χτίζω τη ζωή μου γύρω τους καθώς προχωρούσα.

Σήμερα, δεν ενδιαφέρομαι τόσο για τις αξίες-νόμους ή τους κανόνες, αλλά για το τι υπάρχει ανάμεσα τους. Αυτό είναι ένα από τα πολλά μαθήματα που έμαθα μέχρι τώρα : Κάθε κανόνας έχει ένα συγκεκριμένο κύκλο ζωής, αλλά αυτός ο κύκλος μπορεί να επαναληφθεί πολλές φορές. Επομένως αν ένας κανόνας με κάποιον τρόπο συνεχίζει να επανεμφανίζεται, και αποδεικνύει την χρησιμότητα του και συνεχίζει να πονά όταν τον παραβαίνω, τότε αυτός ο κανόνας πιάνει την προσοχή μου.

Αυτό ξέρω στα σίγουρα για τους κανόνες και τις αξίες της ζωής : Πολλοί κανόνες εκκινούν από μία αξία αλλά δεν μπορείς να βασίζεσαι μόνο στις αξίες οδηγούς χωρίς κανόνες. Η αξία "Η φιλία πρέπει να βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη" είναι κάτι που στοχεύεις αλλά χωρίς τον κανόνα " δεν παρατάω ποτέ τους φίλους μου την τελευταία στιγμή", δεν σημαίνει τίποτα.

Όταν ήμουν 18 νόμιζα ότι μπορούσα να τιθασεύσω το χάος που επικρατεί γύρω μας με μερικούς καλά διαλεγμένους κανόνες. Για το λόγο αυτό δημιούργησα και αυτό το blog. Έκανα λάθος αλλά περπάτησα προς τη σωστή κατεύθυνση : Δεν μπορούμε ποτέ να ελέγξουμε τον κόσμο και το χάος που επικρατεί, αλλά μαθαίνοντας να ελέγχουμε τον εαυτό μας, μπορούμε να διαχειριστούμε καλύτερα αυτό το γεγονός. Η δομή και η τάξη δεν είναι κάτι που μπορούμε να επιβάλλουμε στον εξωτερικό κόσμο, αλλά αν το καλλιεργήσουμε εσωτερικά, θα είμαστε έτοιμοι να κάνουμε την αλλαγή όταν χρειάζεται.

Αυτό με έμαθε όλη αυτή η συλλογιστική σχετικά με τους κανόνες και τις αξίες-νόμους στη ζωή μου: Το να μαθαίνεις πως να ζεις είναι μια συνεχόμενη διαδικασία που δε σταματά ποτέ. Πάντα θα υπάρχουν κανόνες που χρήζουν αναβάθμισης, κανόνες που θα πρέπει να εγκαταλειφθούν και κανόνες νέοι που θα πρέπει να υιοθετηθούν. Παράλληλα, πάντα θα υπάρχουν αξίες που θα επιδέχονται καλύτερης κατανόησης και νέες ιδέες που έρχονται να προστεθούν σε παλιές αλήθειες.

Εμείς αποφασίζουμε ποιοι θέλουμε να είμαστε σε αυτό τον κόσμο όχι όμως μόνο μία φορά, αλλά συνέχεια, με κάθε πράξη μας, κάθε αξία που υπηρετούμε και κάθε κανόνα που επιλέγουμε να ακολουθήσουμε. Αυτός άλλωστε είναι και ο αληθινός σκοπός τους : να μας εξυπηρετούν στην αέναη πορεία μας προς την οικοδόμηση του εαυτού μας...

Δεν υπάρχουν σχόλια: